Suriye’nin geleceğinde besbelli bir rol üstlenmek isteyen Avrupa Birliği (AB), bugün “yeni Suriye” konusunda birinci imtihanına çıkıyor. Brüksel’de yıllık olarak yapılan Suriye konferanslarının dokuzuncusu bugün düzenleniyor.
“Suriye’nin yanında durmak: Başarılı bir geçiş için gereksinimleri karşılamak” bahisli konferans evvelki sekiz konferanstan epey farklı olacak.
Bunun birden fazla nedeni var.
Her şeyden evvel AB’nin Suriye’ye yaptırım uygulamasına neden olan Esad rejimi artık yok.
Konferans, Esad devrildikten sonra birinci kere yapılıyor olması açısından kıymet taşıyor.
Bundan evvelki konferanslar yalnızca ülke içindeki ve bölge ülkelerdeki Suriyelilere yardım hedefliydi. Bu seferki konferans yalnızca Suriyelilere değil Suriye’ye de yardım emeli taşıyor.
AB, daha evvel düzenlediği sekiz konferansta Şam’a iştirak daveti göndermedi. Dokuzuncu konferansta ise Suriye resmen temsil edilecek.
Toplantıya Suriye adına Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani’nin katılması öngörülüyor.
Bu iştirak, Suriye’deki yeni idarenin milletlerarası meşruiyetinin pekiştirilmesi açısından kıymetli bir adım olarak görülüyor.
Toplantının bir diğer kıymetli boyutu ise Suriye’nin savaş sonrası periyoda girdiğinin birinci değerli işaretlerinden biri olacak olması.
Kallas: ‘Hiçbir uğraştan kaçınmamalıyız’
Konferans Suriye’de yeni periyoda dair kırılganlıkların sürdüğü bir devirde yapılıyor.
ülkedeki son gelişmeler, geçiş sürecinin birinci adımları, ekonomik ve toplumsal alanda güzelleşme için muhtaçlıklar, insani yardım ve memleketler arası toplumun takviyesi odaklanılacak ana mevzular ortasında.
Bugünkü toplantıya başkanlık edecek olan AB Dışişleri ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, Suriye halkının yanında olmayı sürdürdüklerini söyledi.
Bu yılki Suriye Konferansı’nın büyük bir sorumluluk anı olacağının altını çizen Kallas, “Tüm Suriyelilere ülkelerini kendi hasretleri doğrultusunda yine inşa etme talihi verecek kapsayıcı bir geçiş sürecine yardımcı olmak için hiçbir efordan kaçınmamalıyız” dedi.
Katılımcılar yalnızca AB ülkeleri değil.
ABD, Birleşmiş Milletler ve ortalarında Türkiye’nin de bulunduğu bölge ülkeleri de toplantıda temsil edilecek.
Toplantıya kırktan fazla ülke ve uluslrarası kurumun katılması bekleniyor.
Türkiye yaptırımların kaldırılmasını istiyor
Toplantıda Türkiye’yi Dışişleri Bakan Yardımcısı Nuh Yılmaz temsil edecek.
Türkiye’nin iletilerini üç ana başlıkta toplaması bekleniyor.
Suriye’nin ekonomik güvenliğini ülkenin istikrar ve güvenliği açısından temel ögelerden biri olarak gören Türkiye, AB’nin Başar Esad devrinde devreye soktuğu yaptırımları kaldırmasını istiyor.
Ankara’da bunun koşula ve takvime bağlı olmaksızın yapılması gerektiği istikametinde bir görüş var.
Türkiye’nin bu görüşünü Brüksel’deki konferansta lisana getirmesi bekleniyor.
Suriyelilerin ülkelerine dönüşlerinin teşvik edilmesi gayesiyle ülkenin tekrar inşasının gerekliliği ve bu alanda kullanılmak üzere kapsamlı mali dayanağa gereksinim olduğu da Türkiye’nin öncelikli iletileri ortasında yer alacak.
Türkiye, konferansta, Suriye’de sürdürülebilir istikrar ve güvenlik sağlanmasına da vurgu yapacak.
Ankara, bunun gerçekleşebilmesi için olmazsa olmaz koşullardan birinin ülkenin terör ögelerinden büsbütün arındırılması olduğunun altını çizecek.
AB tüm yaptırımları çabucak kaldırır mı?
Esad rejiminin çökmesiyle Suriye siyasetini gözden geçiren ve “adıma karşı adım” yaklaşımı benimseyen AB, 14 yıldır uygulanan yaptırımlardan kimilerini gevşetmeye başladı.
Bu doğrultuda adım atılması kararı ocakta AB dışişleri bakanları tarafından alındı. Bu karar, siyasi prensip kararı niteliğindeydi.
Teknik çalışmaların tamamlanmasının akabinde şubat sonunda birinci somut adımlar geldi.
Güç, ulaştırma, finans ve bankacılık kesimlerine odaklanıldı.
AB, Suriye’deki yaptırımlara ait olarak benimsediği yol haritasına uygun olarak adım adım ve kaideye bağlı olarak ilerleyecek.
Yeni Suriye idaresi AB’nin beklentilerini karşılayan olumlu adımlar attığı sürece yaptırımları gevşetme yaklaşımı korunacak.
Suriye, AB beklentilerini görmezden gelir ya da bilakis adımlar atarsa Brüksel’in tavrı da aksileşecek. Gevşetilen yaptırımların tekrar tam halde devreye sokulması gündeme gelecek.
AB, Suriye’ye silah ambargosunu sürdürüyor. Şu kademede bu alana ait yaptırımlara dokunulması gündemde değil.
Benzer bir durum devrik başkan Esad ve rejiminin yakın etrafındaki isimler için de geçerli. AB bu bağlamda 318 bireye yaptırım uygulamaya devam ediyor.
Güçlü takviye çıkar mı?
Geçen yılki konferansta 7.5 milyar Euro toplanmıştı.
Ülkede neredeyse tüm parametrelerin değişmiş olmasının da tesiriyle AB’nin bu yılki konferanstan beklentisi geçen yıllara oranla daha yüksek.
AB Komitesi’nin Akdeniz’den Sorumlu Komiseri Dubravka Suica, “Yardımdan toparlanmaya geçiş sürecinde Suriyelilere takviye olma konusunda her zamankinden daha kararlıyız” sözlerini kullandı.
Suica, bu yılki konferansın memleketler arası uğraşların harekete geçirilmesi ve Suriyelilerin toparlanarak ülkelerini yine inşa etmelerine yardımcı olunması açısından kıymetli bir rol oynayacağının altını çizdi.
AB yetkilileri her fırsatta Suriye’de Esad rejiminin devrilmesiyle ülkedeki vahim insani krizin ortadan kalkmadığı görüşünü lisana getiriyor.
AB Kurulu’nun Eşitlik, Hazırlık ve Kriz Yönetiminden Sorumlu Üyesi Hadja Lahbib, “Bugün yine başlama, toparlanma ve yine inşa etme konusunda tarihi bir fırsatımız var” dedi.
AB, 2011’den bu yana Suriye’deki ve bölge ülkelerdeki Suriyelileri desteklemek için 37 milyar euro’dan fazla takviye sağladı.
