Arap başkanlar, Mısır’ın başşehri Kahire’de düzenlenen acil zilvede ABD Başkanı Donald Trump’ın ülkesinin ” Gazze’yi devralması” ve bölgede yaşayan iki milyondan fazla Filisti’nin çıkartılması fikrine alternatif oluşturacak 53 milyar dolarlık yine inşa planı üzerinde uzlaştı.
Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebul Geyt saatler süren doruktan sonra “Mısır planı şu anda bir Arap planı oldu” dedi.
Geyt, Lider Donald Trump’ın fikirlerine bilhassa değinmeden, “Arap duruşu istekli ya da güçlü rastgele bir nüfus tahliyesine reddetmek” dedi.
Mısır, planları ayrıntılı bir halde anlatan ve yeşil mahallelerle, büyük kamu binalarını gösteren 91 sayfalık bir broşür yayımladı. Emel, ABD’nin Gazze için ” Orta Doğu’nun Rivierası” diye isimlendirilen ve dünyayı şoke eden planlarına alternatif oluşturmak.
Bu planı başka bir yere koyansa, yalnızca bina inşasından değil, siyasetten ve Filistinlilerin haklarından da söz edilmesi.
Mısır lideri Abdüfettah el Sisi, açılış konuşmasında fizikî yine inşanın yanı sıra, iki devletli tahlile ulaşılabilmesi için paralel bir plan davetinde bulundu. İki devlet planı Arap ülkeleri ve pekçok öteki ülke tarafından çatışmanın tek kalıcı tahlili olarak görülüyor. Fakat iki devlet fikri, Başbakan Benyamin Netanyahu ve müttefiklerince net bir biçimde reddedildi.
Bu yeni planda Gazze’nin süreksiz olarak yetişmiş teknotratlardan oluşan “Filistin hükümeti çatısı altındaki Gazze idare komitesi” tarafından yönetilmesi öngörülüyor.
Hamas’ın rastgele bir rol oynayıp oynamayacağı konusuna pek değinilmiyor. Militan örgütlerin oluşturduğu “engele” muğlak bir vurgu yer alıyor ve bu sorunun İsrail ile yaşanan çatışmanın nedenleri çözüldüğünde tahlile kavuşacağı vurgulanıyor.
Bazı Arap ülkelerinin Hamas’ın büsbütün silahsızlandırılması daveti yaptığı biliniyor. Kimi öteki ülkelerse kararın Filistinlilere bırakılması gerektiğine inanıyor. Hamas’ın Gazze’nin idaresinde rol almamayı kabul ettiği, fakat silahsızlanmayı kırmızı çizgi olarak gördüğü belirtiliyor.
Trump’ın planını “vizyoner” diye tanımlayan İsrail Başbakanı ise yalnızca Hamas’ın değil, Filistin İdaresi’nin de Gazze’nin geleceğinde rol alması fikrini tekrar tekrar reddetti.
Bir öbür hassas güvenlik sıkıntısına ise BM Güvenlik Kurulu’na milletlerarası barış gücü daveti yapılarak değiniliyor.
Bu tekrar inşa projesi için gereken dev boyuttaki parayı toplamak için gelecek ay büyük bir milletlerarası konferans yapıhlacak.
Varlıklı Körfez ülkeleri, büyük maliyetin bir kısmını karşılamaya istekli görünüyor. Lakin kimse, binaların bir diğer savaşta yıkılmayacağına tam manasıyla ikna olmadan yatırım yapmaya hazır değil.
Şu anda çökmenin eşiğindeki kırılgan ateşkes ise bu tereddütü daha da büyütecek.
Gazze’nin tekrar inşası için sunulan bu yeni Arap planında üç kademe öngörülüyor. Altı ay sürmesi düşünülen ve erken tekrar toparlanma diye isimlendirilen birinci kademede büyük ölçülerdeki enkazın ve patlamamış mühimmatın temizlenmesi planlanıyor. Devamındaki iki kademenin da birkaç yıl sürmesi bekleniyor.
Bu müddette sayıları 1,5 milyon kişiyi bulan yerlerinden edilmiş Filistinliler süreksiz konteynerlerde barındırılacak. Kuşe kağıda basılı, parlak broşürdeki fotoğraflarda bu konteynerler, etraf düzenlemesi yapılmış, hoş görünen yerlerde görülüyor.
Başkan Trump ise “Neden taşınmak istemesinler ki?” diye merak etmeye devam ediyor. Gazze’yi bir “yıkım alanı” diye tanımlaması, bölgenin nasıl bir enkaza dönüştüğünü gösteriyor. BM, Gazze’deki hanelerin % 90’ının hasarlı olduğunu ya da büsbütün yok edildiğnii söylüyor.
Okullardan, hastanelere, kanalizasyon sisteminden, elektrik çizgilerine hayatı yaşamaya paha kılan her şey yıkılmış halde.
ABD Başkanı, kendisine ait sosyal medya platformu Truth Social’da yayıpladığı, yapay zekayla oluşturulan altın Gazze görüntüsüyle fikirlerinden duyulan şoku ve öfkeyi derinleştirmişti. Görüntüde Trump’ın bir heykeli görülüyor, yakın müttefiki Elon Musk kıyıda atıştırmalıklar yiyor ve Benyamin Netanyahu’yla birlikte güneşleniyorlardı.
Mısır Dışişleri Bakanlığı’nın Kahire’de yaptığı plan sunumuna katılan Batılı bir diplomat “Akıllarında Lider Trump vardı. Çok parlak ve uygun hazırlanmıştı” diyor.
Kahire’nin planlarının birçok uzmandan takviye aldığı söyleniyor. Sürdürülebilirlikte Dünya Bankası’ndan, oteller konusunda da Dubai’den uzmanlar.
Küllerinden yükselen, Hiroşima, Beyrut ve Berlin üzere kent örnekleri var. Planlarda tıpkı vakitte Mısır’ın kendi “Yeni Kahire” projesinden de etkiler var.
Amerikan Başkanı fikirlerine kimseyi “zorlamayacağını” söylese de, “işleyecek tek planın” kendisininki olduğun öne sürüyor.
Şimdi, kendi planlarının işe yarayacak tek plan olduğunu kanıtlama sırası Arap ülkeleri ve müttefiklerinde.
