Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, tv100’de gazeteciler Erdoğan Aktaş ve Cansu Canan Özgen’in gündeme ait sorularını yanıtladı.
Hayat pahalılığından şikayet eden vatandaşları haklı bulduğunu belirten Bakan Şimşek “Enflasyon adaletsiz bir vergi üzeredir. Bilhassa sabit ve dar gelirlileri vurur. Enflasyon en büyük kötülüktür. Kesinlikle enflasyonla uğraş edilmelidir. Vatandaşımız müsterih olsun, esaslı bir tahlil peşindeyiz” dedi.
Bakan Şimşek’in açıklamalarından satır başları şu formda; “Yılın birinci ayında enflasyonun yüzde 5 olarak çıkması beraberinde birtakım tartışmalar getirdi. Ocak ayındaki bu enflasyon son 4 yılın ocak aylarındaki en düşük enflasyondur. Üç aşağı beş üst 3,5-4’lük bir enflasyon bekleniyordu. Burada tek seferlik denilebilecek sayılar var. TÜİK burada sepet yüklerini değiştirdi ve buradan bir ek enflasyon geldi. Tekrar geçtiğimiz yılın son çeyreğinde üzerinde çalışılan sıhhatte birkaç yıldır muayene fiyatlarında bir değişiklik olmamıştı, buradaki değişikliklerin de 0,6’lık bir tesiri oldu. Belediyelerin şebeke suyuna yaptığı artırımın tesiri var 0,4 puanlık. Bütün bunlar dikkate alındığında enflasyonun ana amaçtaki düşüşünde bir değişiklik yok. Yani 2023’ün sonunda yüzde 65 olan enflasyon, geçen sene yüzde 44’e, bu yıl ise yüzde 24’e düşmesini öngörüyoruz. Enflasyondaki düşüş fiyatların düşüşü olarak algılanmamalı lakin. Fiyatların artış suratının yavaşlaması olarak okunmalı. Temel mallara bakıldığında yüzde 24, gıdayı da katarsanız mal enflasyonu yüzde 33.6. Burada yüksek olan hizmet enflasyonu. Genelde tüm ülkelerde hizmet enflasyonu gecikmeli düşüyor. Zira daima geçmiş enflasyon baz alınıyor.
“CİDDİ BİR KONUT SEFERBERLİĞİNE GİRECEĞİZ”
Hayat pahalılığı Türkiye’nin şu anda karşı karşıya olduğu en değerli ekonomik sorun. Nüfusumuzun yaklaşık yüzde 82.7’si kentlerde yaşıyor. Bence en değerli hayat pahalılığı bileşeni kiralar burada. Mesken sahipliği oranı yüzde 56’larda. Son yıllarda gerek konut fiyatlarının süratli yükselmesi, gerekse kiraların süratli yükselmesiyle vatandaşımızın hayat pahalılığından kastı kira oluyor. Burada konut arzını artıracak önemli bir gayret içindeyiz. Bir taraftan sarsıntı bölgesinde bir inşa çalışması var. Bunun da dışında toplumsal konutlar, yerinde dönüşüm, kentsel dönüşüm, tüm bu bahislerde bütçeden çok önemli bir takviye veriyoruz. Ben inanıyorum ki birkaç yıl içinde çok önemli bir toplumsal konut seferberliğine gireceğiz.
“ELEKTRİKTE SÜBVANSİYON YÜZDE 60, DOĞAL GAZ YÜZDE 63”
Güç enflasyonda başka kıymetli bir bileşen. Güçte şuan devlet olarak çok önemli bir sübvansiyon sağlıyoruz. Elektrikte sübvansiyon yüzde 60 civarı, doğalgazda yüzde 63 civarı. Ortalama yani vatandaşımızın tükettiği elektrik 100 liraya bize mal oluyorsa 40 liraya satıyoruz. Doğal gazı 37 liraya satıyoruz, ortadaki farkı hazine ödüyor. Bütün bu süreçleri çalışıyoruz. Türkiye bir taraftan güç bir taraftan besin ve bir taraftan konut arzıyla hayat pahalılığıyla arz tarafıyla uğraş ediyor. Bu sene kamu harcamalarının, bütçe açığının ulusal gelire oranı düşecek, bu da enflasyonu aşağı çekecek.
“VATANDAŞIMIZ HAYAT PAHALILIĞINDAN ŞİKAYETTE HAKLI”
Vatandaşımız hayat pahalılığından şikayette haklı. Enflasyon adaletsiz bir vergi üzeredir. Bilhassa sabit ve dar gelirlileri vurur. Enflasyon en büyük kötülüktür. Kesinlikle enflasyonla gayret edilmelidir. Vatandaşımız müsterih olsun, esaslı bir tahlil peşindeyiz. Bütün dünyada uğraş bir vakit alıyor. Pandemi sonrası Avrupa ve Amerika’da da enflasyonda artış görüldü. Yüzde 9-10’lara çıkan enflasyonu 2-3’e düşürmeleri 3 yıldan fazla müddet aldı. Enflasyondaki düşüş sürecek.
“AÇIKLADIĞI TASARRUF ÖNLEMLERİ ÖNEMLİ SONUÇLAR VERDİ”
Gelen tenkitlerin tersine kamuda da önemli bir tasarruf yapılıyor. 2013-2023 ortasına gidelim. Bizim programımızdan evvel 100 lira olarak hedeflenen harcama 109 lira olarak sonlanmış, 10 yılın ortalaması bu. 2024 yılında 100 lira olarak öngörülen kamu harcaması 97 olarak gerçekleşti. Harcama disiplinini tesis ettik, tasarruf yaptık ve bütçenin ötesine geçilmesine de hiçbir formda müsaade vermedik. Açıkladığımız ve uyguladığımız tasarruf önlemleri çok önemli sonuç verdi ve bunu sürdüreceğiz.
“BU YIL CARİ AÇIK BİR ÖLÇÜ GENİŞLEYECEK”
Bizim iktisat programımızın çalıştığını söylediğimde kimi kısımlar rahatsız oluyorlar. Birlikte bakalım programın çalışıp çalışmadığına. Program öncesinde bilhassa zelzelenin tesiriyle 2023’te yani… Bu yılın mayıs haziran ayına giderseniz piyasa yüzde 10 civarında bir bütçe açığı bekliyor. Bu çok yüksek bir açık olurdu. Türkiye bunu yönetemezdi. Biz bu açığı yüzde 4.9’a çektik. Yani piyasanın beklentisin altına çekti. Bu yıl da bütçe açığını yüzde 3 civarına düşüreceğiz. Başka bir husus Türkiye’nin cari açığı. Bu istikrar 2023’ün mayısına gittiğimizde açığımız 55 milyar dolar. Program öncesi açık ulusal gelirimize oranla yüzde 5.5 civarı, şu an ise yüzde 0.7. Bu yıl cari açık bir ölçü genişleyecek lakin bizim için esasen bu sayılar yönetilebilir demek.
“KAYIT DIŞILIK TÜRKİYE’NİN EN BÜYÜK SIKINTILARINDAN BİRİ”
Kayıt dışılık Türkiye’nin en büyük meselelerinden biri. Yalnızca bu bir gelir kaybı problemi değil. Türkiye’de vergi oranlarını artırmaktansa artık büsbütün kayıt dışı çalışan işletmeleri kayıt altına alarak bütçe açığını azaltmak istiyoruz. 2025’te kapısını çalmayacağımız hiçbir mükellefin olmayacağını ilan etmek istiyorum. Bu devrin en kıymetli özelliği daima alanda olacağız. Kontrollerimizi ölçek gözetmeksizin gerçekleştiriyoruz. 2024’te başladık buna. 1.2 milyon kontrol uygulaması yaptık. Sonuç da almaya başladık. Bu yıl bunu katlamak istiyoruz. Bilhassa Maliye’de birtakım üniteleri kapatıp oradaki elemanlarımızı kurslara tabi tutup alanda kullanacağız. Tüm OSB’lerin, hallerin, endüstrilerin giriş çıkışlarına çadır kuracağız tabiri caizse. Her kesimde istisnasız kayıt dışılık görüyoruz.
