Kütahya’nın Simav ilçesinde coğrafik işaret tescilli üretimi yapılan kestanede son yıllarda randıman kaybına yol açan gal arısı zararlısına karşı 2 yıldır yürütülen biyolojik uğraştan olumlu sonuçlar alınmaya başlandı.
Türk Patent ve Marka Kurumunca 2022’de tescillenen “Simav kestanesi”, ilçe merkezi ve köylerinin, Simav Dağı’nın kuzey yamaçlarında yaklaşık 30 kilometre uzunluğunda, 10 kilometre genişliğinde 900 metre rakımlı ormanlık alanlarda sarı aşılama ile yetiştiriliyor.
Parlak koyu kahverengi dış kabuğu ince, meyve eti yumuşak ve parlak beyaz, gevrek olan Simav kestanesinde, Türkiye İstatistik Kurumunun geçen yıla ait bilgilerine nazaran yaklaşık 3 bin 500 ağaçtan 2 bin 60 ton eser alındı.
Ekim ayının ikinci yarısında toplanmaya başlanan kestane, büyükşehirler başta olmak üzere iç piyasada tüketiliyor.
Ağaç başına ortalama 21 kilogram olan randımanda, Kütahya ve ilçelerinde birinci tespiti 2021’de yapılan ve hem kestane hem de bal üretiminde en büyük tehlike olarak görülen gal arısı zararlısı nedeniyle son yıllarda yüzde 80’e varan kayıplar yaşanıyor.
Kütahya Orman Bölge Müdürlüğü, gayreti sıkıntı olan bu zararlıya karşı aktifliğini uzun vadede koruyan “torymus sinensis” böceği uygulaması için birinci adımı 2021’de attı.
Torymus sinensis böcekleri, kestane ağaçlarına larvalarını bırakıyor. Larvalardan çıkan böcekler, çiçeklerin tomurcuklarına yerleşen gal arısının larvalarını yiyerek üremelerini engelliyor.
Simav Orman İşletme Müdürlüğü Aksaz Deposu’na kurulan Biyolojik Çaba Laboratuvarı’nda üretilen böcekler, ormanlarda belli noktalara bırakıldı.
Simav ormanlarına 2022 yılında 368 adet, 2023 yılında 921 adet, 2024 yılında 3 bin 18 adet olmak üzere toplam 4 bin 307 torymus sinensis salındı.
Biyolojik çaba sayesinde randıman kaybının büyük ölçüde düştüğü gözlemlendi.
“Ağaçların doruklarında ziyanlı böcek yok, eteklerindeki kısımlarında biraz var”
Aksaz köyü muhtarı Mehmet Koç, AA muhabirine, Simav Orman İşletme Müdürlüğünün, gal arısıyla 2 yıldır muvaffakiyetle çaba ettiğini söyledi.
Orman Genel Müdürlüğüne, kestane ve bal üreticilerinin sıkıntısının tahliline yönelik takviyelerinden ötürü teşekkür eden Koç, şöyle konuştu:
“3-4 yıldır ormanlarımıza böcek dadandı. Gal arısı dediğimiz böcek, kestanenin çiçeklerini yiyor. Böcek yetiştiriciliği için Aksaz’da laboratuvar kuruldu. Bu böcekler, gal arısıyla çaba ediyor. Geçen yıllarda ağaçlarımızın yüzde 80’inde randıman kaybı vardı, bu yıl yüzde 20’ye düştü. Ağaçların zirvelerinde ziyanlı böcek yok, eteklerindeki kollarında biraz var. Uğraştan sonra ağaçlar randıman vermiş durumda. Geçen yıllarda çok ziyan veriyordu. Geçen yıl randıman biraz uygundu, bu yıl da oldukça hoş olacak üzere.”
Koç, kestane üretiminde verimliliğin yağışla da yanlışsız orantılı olduğunu lisana getirdi.
Yağış olunca kestanenin içinin dolduğunu, randımanın düzgün olduğunu anlatan Koç, “İnşallah yağmurlar olur da hasadımız verimli olur. Ekimin 15’i prestijiyle hasada başlıyoruz. Ekimin 15’ine kadar yağmur olursa hasadımız verimli geçecek.” dedi.
