Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Türkiye’nin Suriye’de bulunan silahlı kümelere ulusal orduya katılma daveti yaptığını duyurdu.
Güncel bölgesel ve global gelişmelere ait Suudi Arabistan merkezli Asharq News televizyonuna değerlendirmede bulunan Fidan, yabancı güçlerin bölgeye çok aşırı biçimde müdahale etmesinin, aşikâr devletlerin kendi ülke çıkarlarını değil de öteki ülkelerin çıkarlarını savunmasının ve öbür ülkeler ismine hizmet etmesinin Suriye’deki üzere sonuçlar doğurduğunu söz etti.
Fidan, Suriye’deki yeni idarenin yalnızca Türkiye’yle değil bütün ülkelerle uyum arayışı içinde olduğuna işaret ederek, Türkiye olarak Arap Birliği, Körfez ülkeleri, İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT), Avrupa Birliği (AB), ABD ve öbür bölgesel ve global teşkilatlarla Suriye’nin yine kalkınması için neler yapılabileceğine odaklandıklarını lisana getirdi.
“ABD, SURİYE’YE YÖNELİK YAPTIRIMLARIN BİR KISMINI KALDIRDI”
Fidan, ABD’nin Suriye’ye yönelik yaptırımların bir kısmını kaldırdığını ve AB’nin de ilerleyen günlerde bir kısmını kaldıracağını umduğunu kaydederek, Türkiye’nin de ulaştırma, güç ve sıhhat üzere alanlarda çabucak yardımlara nasıl başlanabileceğine dair kendi içerisinde bir uyum sistemi kurduğunu anlattı.
Suriye ile Türkiye ortasında 911 kilometrelik bir hudut bulunduğuna işaret eden Fidan, “Suriyeliler kardeşlerimiz bizim. Oranın (Suriye’nin) olağan istikrarlı olması, ekonomik kalkınmasının güzel olması, nizamlı olması bizim için de hayati derecede değerli. Şu anda hem Türkiye’nin eforları hem memleketler arası ortaklarımızla ortaya koyduğumuz gayretler meyvesini inşallah verecek.” dedi.
TÜRKİYE’NİN SURİYE’DEN BEKLENTİSİ
Fidan, Suriye’deki yeni idareden beklentilere ait, şunları kaydetti: “Suriye’deki yeni idarenin artık bölge için bir tehdit teşkil edecek yapıda olmaması, terörizme asla yer verilmemesi DEAŞ ve PKK başta olmak üzere. Ülkedeki azınlıklara âlâ muamele edilmesi, kapsayıcı bir hükümet kurulması ve ülkenin toprak bütünlüğünün, siyasi egemenliğinin tam olarak sağlanması. Bu koşullar üzerinde milletlerarası toplum ve bölge ülkeleri olarak biz anlaştık ve bu taleplerimizi Suriye idaresine ilettik. Şu anda hangimiz gidersek gidelim birebir şeyleri konuşuyoruz. Suriye’den bizim beklentimiz bu. Temel prestijiyle evvelki rejimden de biz bunu bekliyorduk.”
Türkiye dahil hiçbir ülkenin özel olarak yeni idareye talep iletmediğini aktaran Fidan, Suriye halkının yeterliliğini sağlayacak, bölge ülkelerinin de istikrarına ve güvenliğine katkı verecek bir idare ve davranış beklediklerini söz etti.
“SUUDİ ARABİSTAN VE TÜRKİYE’NİN SURİYE KONUSUNDA GÖRÜŞ AYRILIĞI YOK”
Fidan, Suudi Arabistan ile Türkiye ortasında Suriye bağlamında yapılan uyumu Akabe, Kahire ve Riyad’ta düzenlenen toplantılarla en üst düzeye çıkardıklarını belirterek, “Suudi Arabistan ile Türkiye’nin Suriye’deki yeni idareden beklenen şeyler, konular ve yapılması gerekenler konusunda hiçbir farklılığı yok, görüş ayrılığı yok.” dedi.
Şu ana kadar Suudi Arabistan ile güzel çalıştıklarını ve bir arada çalışmaya devam edeceklerini kaydeden Fidan, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Faysal bin Ferhan’ın da nitekim fevkalâde rol oynadığını ve bu nedenle onu tebrik ettiğini lisana getirdi.
Fidan, Suudi Arabistan ile Türkiye ortasında yakın bir ilgi olduğuna işaret ederek, Suudi Arabistan’da yıllardır bir arada çalıştıkları fedakar ve cefakar arkadaşlarla iki ülke ortasındaki münasebetleri daha da ileriye götürmenin ve bölgesel ve global gelişmeleri değerlendirmenin mecburî bir konu olduğunu vurguladı.
Suudi Arabistan ve Türkiye’nin tarihi kardeş olan iki ülke olduğuna işaret eden Fidan, bunu çağdaş vakitte nasıl ileri taşıyacaklarının, bundan nasıl daha fazla istifade edebileceklerinin, iki ülke güvenliğine ve refahına daha fazla nasıl katkıda bulunabileceğinin arayışında olduklarını tabir etti.
Fidan, bilhassa Gazze krizi sırasında Suudi Arabistan ile Türkiye’nin Temas Kümesi içerisinde ve dışında sahiden fevkalâde bir uyumu ve beraberliği olduğunu vurgulayarak, ayrıyeten bunun için teşekkür etti.
“ABD İLE PROBLEMLİ HUSUSLARDAN BİRİ SURİYE’DEKİ AMERİKAN POLİTİKASI”
ABD Başkanı Donald Trump’ın göreve başlamasına ait Fidan, yeni devirde de Trump idaresiyle en üst seviyede yakın çalışmalara devam edeceklerini kaydederek, “Amerikan idaresiyle uzun yıllara dayanan bağlantılarımız var ancak her hususta tıpkı düşünmüyoruz. Bilhassa bölgesel sıkıntılarda farklı olduğumuz hususlar var. Ancak yetişkin, olgun devletlerin takip etmesi gereken bir hareket biçimi var. O da sıkıntılı mevzuları parantez içine alıp düzgün olan bahisleri devam ettirmek gerekiyor. Amerika’yla da bizim sıkıntılı olan konularımız var. Bunların başında Suriye’deki Amerikan siyaseti geliyor.” diye konuştu.
“ABD KAVRAMI DEĞİŞTİRDİ”
Fidan, bu Suriye politikasının eski ABD Başkanı Barack Obama döneminde başladığını hatırlatarak, şunları kaydetti: “Amerika, Suudi Arabistan, Türkiye üzere ülkeler Suriye muhalefetine takviye verirken en başından itibaren, daha sonra Amerika dedi ki ben muhalefete takviye vermeyeceğim, benim işim DEAŞ’la gayret etmek olacak dedi ve kavramı değiştirdi. O vakit olağan bir ton jeopolitik krizi de beraberinde tetiklemiş oldu bilmeden. Bunu yaparken de o denli bir biçimde yaptı ki öteki bir terörist örgütü aldı. PKK/PYD’yi DEAŞ’la savaşmak ve DEAŞ’lı mahkumları mahpusta tutmak üzere kullandı. Biz dedik ki Amerika’ya bu yanlış, bunu öteki türlü de yaparız. Bilhassa Türkiye’nin ulusal güvenliğine muazzam bir tehdit oluşturuyor bu ve siz bunu biliyorsunuz.”
Terör örgütü PKK’nın ABD tarafından da terör örgütü olarak tanındığını ve uzun yıllardır PKK önderlerinin başına 5’er milyon dolar para mükafatı konulduğunu aktaran Fidan, “Böyle bir gerçeklik varken, sizin PKK’nın uzantısıyla Suriye’de bu türlü bir iş yapıyor olmanız çok hayra alamet değil. Obama bunun süreksiz olduğunu söylemişti. Sonra Trump geldi. Trump bunu kaldırmak istedi çok samimi bir biçimde birkaç sefer ancak Amerika’nın o dönemki idaresindeki kimi ögeler buna direndiler.” sözlerini kullandı.
Fidan, Trump’ın birçok bahiste ABD sistemi tarafından “oyalandığını” gördüğü için yeni periyotta kendisinin iradesini ve talimatlarını harfiyen hayata geçirecek yeni takımlar atadığını kaydederek, yeni devirde hem Suriye konusunda hem terörle gayret konusunda hem bölge ülkelerinin güvenliği konusunda en üst seviyede anlayış birliğine ulaşmayı umduğunu ve bunun için çalışacaklarını lisana getirdi.
“SURİYE’DEKİ SİLAHLI KÜMELER TEK BİR ORDU ÇATISI ALTINDA TOPLANMALI”
Suriye’deki yeni idarenin önündeki en kıymetli evraklardan birinin tüm tarafların anlaşabilmesi olduğuna işaret eden Fidan, “Ülkedeki silahlı kümelerin artık tek bir ordu çatısı altında toplanması ve tek bir yasal devlet organının fakat silah taşımaya ve güç kullanmaya yetkili olması. Bütün çağdaş devletlerde olması gereken budur. Birden fazla silahlı kümenin, silahlı ögenin olması farklı otoritelere bağlı, bu iç savaşın bir yeri demektir, bu kabul edilebilir bir mevzu değil.” dedi.
Fidan, bu kümelerin yeni devirde ulusal ordu altında bir ortaya gelmesinin değerli olduğunun altını çizerek, Türkiye’nin en üst seviyedeki yapan tesirini kullandığını söyledi.
TÜRKİYE’DEN SİLAHLI KÜMELERE “MİLLİ ORDUYA KATILIN” ÇAĞRISI
Kuzeydeki kümelerin en yüksek sayıya sahip olduğuna işaret eden Fidan, “80 binden fazla silahlı ögenin olduğu Türkiye’ye yakın kümeler var. Biz bunlara hiç düşünmeden dedik ki gidin ulusal orduya katılın, ulusal ordunun modülü olun ve ülkede bir düzensizlik çıkmasına müsaade vermeyin. Umarım güneydeki kümelerde, Suveyda ve Dera’da tıpkı şey olur.” sözünü kullandı.
İsrail’in Suriye’ye yönelik siyasetlerine ve faaliyetlerine ait Fidan, “İsrail’in Suriye’de İran ve İranlı milisler varken ortaya koyduğu siyasetin münasebetleri ile şimdiki siyasetin münasebetleri ortasında bir tenakuz var. Bir evvelki siyasetin bir tabanı vardı, bunu anlatıyordu lakin şu anda o taban kalmadı. Bunun olmadığı bir devirde ve yeni idare ‘biz kimse için tehdit olmayacağız’ demesine karşın İsrail’in Suriye’de bir kara işgali başlatması, aşikâr noktalara kadar ilerlemesi, buralara askeri öge getirmesi, buralarda üs açması alışılmış ki bir provokasyon olarak nitelendirilir.” diye konuştu.
Fidan, İsrail’in bu yaklaşımının askeri ve siyasi olarak tehlikeli olduğuna dikkati çekerek, başta bölge ülkeleri olmak üzere Suudi Arabistan, Mısır, Ürdün, Türkiye ve Irak’ın buna karşı çıktığını ve karşı çıkmaya da devam edeceğini vurguladı.
“SURİYE’DEKİ BÜTÜN ETNİK KÜMELER EŞİT VATANDAŞ OLARAK YER ALMALI”
Suriye’deki yeni idarenin tıpkı öbür silahlı kümelere yapıldığı üzere PKK/ YPG’ye silahları bırakması için davette bulunduğunu anlatan Fidan, “Bizim burada beklentimiz bütün etnik kümelerin; Kürtlerin, Türklerin, Yezidilerin, Hristiyanların, Arapların, Sünnilerin, Şiilerin, Alevilerin, Nusayrilerin kendi kültürlerini yaşarken birebir vakitte eşit vatandaş olarak Suriye toplumunda yerini almaları. Bunu mümkün kılacak bir sistemin alışılmış olmasını biz istiyoruz açıkçası. Artık bu yeni idare de bunu yapmak istiyor. Bu olurken YPG’nin silahlarından vazgeçmiyorum demesi kabul edilebilir bir durum değil. Bu şu anda Suriye’nin kendisi için bir sorun.” diye konuştu.
Fidan, memleketler arası kamuoyunun önüne terör örgütü PKK/YPG’nin Suriye’deki elebaşı Mazlum Abdi (Kobani) kod isimli Ferhat Abdi Şahin’in çıkartıldığını belirterek, “Bu adam aslında PKK’nın bir alt organının yöneticisi. Bunun üstünde Suriye’de PKK yöneticileri var. Sabri Ok var, Fehman Hüseyin var. Birisi siyasi mevzulara bakıyor, birisi askeri bahislere bakıyor, PKK yöneticileri. Ferhat Abdi Şahin’in bunların müsaadesi olmadan rastgele bir karar vermesi, adım atması mümkün değil. Münasebetiyle Suriye’de yeni periyotta bir terör örgütünün bu formda faaliyet gösteriyor olması kabul edilemez.” sözlerini kullandı”
“TÜRKİYE OLARAK TAKVİYE VERMEYE HAZIRIZ”
Bu terör örgütünün ABD tarafından DEAŞ mahkumlarına “gardiyanlık yapmak için istihdam edildiğine” dikkati çeken Fidan, şunları kaydetti: “Şimdi DEAŞ mahkumlarının hapishanelerde kalmalarını sağlayacak, YPG’nin de terör faaliyetinden vazgeçmesini sağlayacak ve Kürtlerin de hakkını koruyacak bir denkleme gereksinimimiz var. Biz bu denklemi biliyoruz. Nedir bu denklem? Bu denklem, birincisi YPG silahlarını bırakacak, Şam’daki yeni idare çabucak hapishaneleri ve kampların idaresini devralacak. Gerekirse Türkiye olarak biz bu mevzuda takviye vermeye hazırız, biz ve öbür ülkeler, hiçbir sorun yok. Amerika’nın zati önceliği DEAŞ mahkumlarının dışarı çıkmaması. Onun sağlanması gerekiyor. Onun dışında da silahlı kümelerin artık silahlarını tasfiye etmesi fakat oradaki başka etnik kümelerin da kültürel haklarını kullanması gerekiyor. Bunun formülü çok kolay.”
Esed rejiminin devrilmesinin akabinde Türkiye’deki Suriyeli sığınmacıların ülkelerine dönme ihtimallerine ait Fidan, “Suriyeli kardeşlerimiz bizim burada konuklarımız, temel itibariyle biz onlara gidin demeyiz. Bu bizim kültürümüzde de yok, devlet siyasetimizde da bu türlü bir şeyimiz yok. Lakin Suriye’de onların dönmesini mümkün kılacak ortamların olması için çalışıyoruz. Suriye’deki yeni hükümet de çalışıyor, milletlerarası toplum da buna çalışıyor.” dedi.
“10 MİLYONDAN FAZLA YERİNDEN EDİLMİŞ SURİYELİ VAR”
Fidan, yalnızca Türkiye’de değil, birçok yerde 10 milyondan fazla yerinden edilmiş Suriyeli olduğuna işaret ederek, bu insanların kendi topraklarına dönmesi gerektiğini ve böylelikle Suriye iktisadının, toplumsal ve kültürel hayatının tekrar canlanabileceğini tabir etti. Vakitle Suriye’deki koşullar düzeldikçe şu anda azar azar başlayan geri dönüşlerin daha yüksek ölçüde olacağını gördüğünü lisana getiren Fidan, buna ait çok fazla emare olduğunu belirtti.
“TRUMP RADİKAL DEĞİŞİKLİKLERLE MİSYONA BAŞLADI”
Trump periyodunda ABD ile Türkiye ortasındaki bağların gidişatına dair Fidan, Trump’ın son derece radikal değişiklikleri öneren bir iç siyaset ve dış siyaset gündemiyle iktidara geldiğini ve birinci günde imzaladığı Başkanlık Kararnameleriyle çok büyük değişikliklerin de habercisi olduğunu lisana getirdi.
Fidan, bundan sonra bunun AB’ye, Çin’e, Rusya’ya, Körfez ülkelerine, Afrika’ya, Kuzey Amerika’ya, Güney Amerika’ya bakan yönleri olduğu gibi Türkiye’ye ve bulunduğu coğrafyaya da bakan yönü bulunduğunu ifade etti.
Türkiye’nin hem global öteki davranış stillerini da inceleyerek yeni devirde daha uyumlu, verimli ve işbirliğini ilerleten bir dış siyaset beraberliğini hedeflediğini vurgulayarak, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın da görüşünün bu tarafta olduğunu kaydetti. Fidan, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Trump ile yakın bir başkan ilgisi olduğuna işaret ederek, “Liderden öndere diplomasi her vakit için daha kestirme bir yol oluyor. Bizim üzere işi dış münasebetler olan bakanların ve başka siyasalların önünü de açıkçası açıyor.” dedi.
